A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
Ở động vật ăn chuyên các loại thức ăn có nguồn gốc động vật hoặc nguồn gốc thực vật, ống tiêu hóa có những đặc điểm thích nghi với loại thức ăn đó.
I. ĐẶC ĐIỂM TIÊU HÓA Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt
Ống tiêu hóa của thú ăn thịt có một số đặc điểm cấu tạo và chức năng thích nghi với thức ăn là thịt mềm giàu chất dinh dưỡng.
Bảng. Đặc điểm cấu tạo và chức năng của ống tiêu hóa của thú ăn thịt
| Bộ phận | Cấu tạo | Chức năng |
|---|---|---|
| Răng | gồm: - Răng cửa - Răng nanh - Răng hàm | - Răng cửa lấy thịt ra khỏi xương - Răng nanh nhọn dài, cắm và giữ chặt con mồi - Răng trước hàm và răng ăn thịt lớn, cắt thịt thành từng mảnh nhỏ để nuốt - Răng hàm có kích thước nhỏ, ít sử dụng |
| Dạ dày | - Dạ dày đơn to khỏe, có các enzim tiêu hóa | - Thức ăn là thịt được tiêu hóa cơ học và hóa học giống như trong dạ dày người. Thức ăn được nhào trộn làm nhuyễn thức ăn trộn với dịch vị. Enzim pepsin thủy phân prôtêin thành peptit. |
| Ruột | gồm: - Ruột non ngắn - Ruột già - Ruột tịt | - Ruột non ngắn hơn nhiều so với thú ăn thực vật - Các chất dinh dưỡng được tiêu hóa hóa học và hấp thu trong ruột non giống như ở người - Ruột tịt không phát triển và không có chức năng tiêu hóa |
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật
Ống tiêu hóa của thú ăn thực vật có đặc điểm cấu tạo và chức năng thích nghi với thức ăn thực vật cứng và khó tiêu hóa (tế bào thực vật có thành xenlulozo)
| Bộ phận | Cấu tạo | Chức năng |
|---|---|---|
| Răng | Gồm: - Tấm sừng - Răng cửa và răng nanh - Răng trước hàm, răng hàm | - Răng nanh giống răng cửa. Khi ăn cỏ các răng này tì lên tấm sừng ở hàm trên để giữ chặt cỏ - Răng trước hàm và răng hàm phát triển có tác dụng nghiền nát cỏ |
| Dạ dày | Dạ dày thỏ, ngựa Dạ dày thú nhai lại | - Dạ dày thỏ, ngựa là dạ dày đơn - Dạ dày trâu bò có 4 túi: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách, dạ múi khế + Dạ cỏ là nơi dự trữ, làm mềm và lên men thức ăn. Trong dạ cỏ có nhiều vi sinh vật tiêu hóa xenlulozo và các chất dinh dưỡng khác + Dạ tổ ong giúp đưa thức ăn lên trên trong khi nhai lại + Dạ lá sách giúp tái hấp thụ nước + Dạ múi khế tiết ra enzim pepsin, HCl tiêu hóa protein trong cỏ và vi sinh vật từ dạ cỏ xuống. |
| Ruột | Ruột non dài Manh tràng lớn Ruột già | - Ruột non dài vài chục mét và dài hơn rất nhiều so với ruột non của thú ăn thịt - Thức ăn đi qua quá trình tiêu hóa và hấp thụ như trong ruột non của người. - Thức ăn đi vào manh tràng được vi sinh vật cộng sinh trong manh tràng tiếp tục tiêu hóa. Các chất dinh dưỡng đơn giản tạo thành được hấp thụ manh tràng vào máu. |
Bảng. Đặc điểm cấu tạo và chức năng của ống tiêu hóa ở thú ăn thực vật
