Bài 33: Cảm ứng ở sinh vật và tập tính ở động vật

{tocify} $title = {MỤC LỤC BÀI HỌC}

TÓM TẮT LÝ THUYẾT


I. Cảm ứng và vai trò của cảm ứng ở sinh vật

1. Cảm ứng ở sinh vật là gì?

Cảm ứng là phản ứng của sinh vật đối với các kích thích đến từ môi trường.

Lý thuyết KHTN 7 Bài 33 ngắn nhất: Cảm ứng ở sinh vật và tập tính ở động vật (KNTT)

2. Vai trò của cảm ứng ở sinh vật

Cảm ứng giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.


II. Tập tính ở động vật

1. Tập tính là gì?

Tập tính là một chuỗi những phản ứng trả lời các kích thích đến từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài cơ thể, đảm bảo cho động vật tồn tại và phát triển. Tập tính bẩm sinh là loại tập tính sinh ra đã có, đặc trưng loài. Tập tính học được là loại tập tính được hình thành trong quá trình sống của cá thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm. 

Các tập tính thường gặp ở động vật là tập tính kiếm ăn, tập tính bảo vệ lãnh thổ, tập tính sinh sản, chăm sóc con non, tập tính di cư,...

2. Vai trò của tập tính

Tập tính có vai trò quan trọng đối với đời sống động vật. Nhờ có tập tính, động vật có thể thích ứng với môi trường, đảm bảo cho chúng tồn tại và phát triển.


CÂU HỎI SÁCH GIÁO KHOA


Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 138 SGK KHTN 7 

Khi ta chạm tay vào lá cây trinh nữ (xấu hổ), lá cây sẽ cụp lại (hình bên). Đây là hiện tượng gì. Hiện tượng này có ý nghĩa như thế nào đối với sinh vật.

Trả lời câu hỏi KHTN 7 Bài 33 | Soạn KHTN 7 Bài 33 ngắn nhất - Kết nối TT

Lời giải

- Hiện tượng lá cây trinh nữ cụp lại là hiện tượng ứng động (vận động cảm ứng) hay gọi chung là cảm ứng ở sinh vật.

- Ý nghĩa: Giúp cây thích nghi đa dạng đối với sự biến đổi (tác động) của môi trường, đảm bảo cho cây tồn tại và phát triển.


I. Cảm ứng và vai trò của cảm ứng ở sinh vật

Trả lời câu hỏi trang 139 SGK KHTN 7 

* Câu hỏi và bài tập

Câu 1: Quan sát hình 33.1 và hoàn thành theo mẫu bảng 33.1

Trả lời câu hỏi KHTN 7 Bài 33 | Soạn KHTN 7 Bài 33 ngắn nhất - Kết nối TT
Trả lời câu hỏi KHTN 7 Bài 33 | Soạn KHTN 7 Bài 33 ngắn nhất - Kết nối TT

Lời giải

Bảng 33.1

Hình

Kích thích

Phản ứng

a

Ánh sáng

- Ngọn cây hướng về phía có ánh sáng

b

Nước

- Rễ cây hướng về phía nguồn nước

c

Nhiệt độ

- Khi trời lạnh, da tím tái, lỗ chân lông thu lại (sởn gai ốc), mặc thêm áo ấm.

- Khi trời nóng, cơ thể thoát nhiều mồ hôi, mặc quần áo mỏng.

d

Tiếng kêu của gà mẹ

- Gà con sẽ chạy đến chỗ mẹ khi nghe thấy tiếng kêu của gà mẹ.

e

Giá thể (tiếp xúc)

- Cây trầu bà quấn quanh giá thể để vươn lên cao.

Câu 2: Nêu thêm một số ví dụ về hiện tượng cảm ứng ở thực vật và động vật. Chỉ rõ tác nhânn kích thích và phản ứng của sinh vật

Lời giải

Ví dụ về hiện tượng cảm ứng:

- Con người nổi da gà khi tròi lạnh

- Gà chạy đến khi nghe người gọi cho ăn

- Chó sủa khi gặp người lạ

- Cây hoa quỳnh nở vào ban đêm

Trả lời câu hỏi trang 139 SGK KHTN 7 

* Câu hỏi và bài tập

Nếu các sinh vật không có phản ứng đối với các kích thích đến từ môi trường ( ví dụ cây ở hình 33.1.a) không có phản ứng hướng về phía có ánh sáng) thì điều gì sẽ xảy ra? Từ đó cho biết vai trò của cảm ứng đối với sinh 

Lời giải

Ví dụ nếu cây ở hình 33.1a không sinh trưởng hướng về phía ánh sáng thì lá cây sẽ ngả vàng, thân còi cọc, nhìn thiếu sức sống do không tổng hợp được chất hữu cơ nuôi cơ thể. Vì vậy, việc cây vươn về phía ánh sáng là một hiện tượng cảm ứng hướng sáng giúp cây sinh tồn và phát triển. Tóm lại, đối với sinh vật cảm ứng giúp sinh vật thích ứng với những thay đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.


II. Tập tính ở động vật

Trả lời câu hỏi trang 139 SGK KHTN 7 

* Câu hỏi và bài tập

Câu 1: Đặt tên tập tính của các động vật thể hiện trong hình 33.2a,b,c,d

Trả lời câu hỏi KHTN 7 Bài 33 | Soạn KHTN 7 Bài 33 ngắn nhất - Kết nối TT

 

Câu 2: Lấy thêm ví dụ về tập tính ở người và động vật

Lời giải

Câu 1: 

a. Tập tính di cư của chim- Hằng năm chim di cư về phương nam tránh rét

b. Tập tính sống bày đàn của trâu rừng- giúp chúng hỗ trợ nhau trong việc kiếm ăn và chống lại kẻ thù

c. Tập tính kiếm ăn của mèo- mèo đuổi và vờn chuột, chuột chạy để tự về

d. Tập tính chăm sóc con non của chim- chim mẹ kiếm mồi mớm cho chim non

Câu 2: 

Ở người có một số tập tính như:

- Tập tính bẩm sinh ở người: Trẻ sơ sinh sinh ra đã biết khóc; Phụ nữ cơ thể phát triển bình thường thì có thể sinh con để duy trì nòi giống…

- Tập tính học được ở người: Người tham gia giao thông thấy đèn đỏ thì dừng lại trước vạch kẻ trắng; Trẻ con gặp người lớn, người già lễ phép chào hỏi; Con người biết kiềm chế cảm xúc, hành vi của mình khi tức giận; …

Ở động vật có một số tập tính như:

- Tập tính bẩm sinh ở động vật: Nhện biết chăng tơ; Cá chép đẻ trứng trong nước; Ếch đực kêu sau cơn mưa đầu hạ để gọi ếch cái; Mèo nhìn thấy chuột là rượt đuổi và bắt; Chim làm tổ để bảo vệ trứng; Tu hú đem trứng của mình cho loài chim khác nuôi;…

- Tập tính học được ở động vật: Mèo bắt chuột (mèo mẹ dạy mèo con); Chim làm tổ; Tinh tinh biết đứng lên thùng gỗ để lấy chuối nhờ con người huấn luyện; Chim vẹt nói được các từ/cụm từ do con người dạy; …

Trả lời câu hỏi trang 140 SGK KHTN 7 

* Câu hỏi và bài tập

Hoàn thành nội dung bảng sau:

Tập tính ở động vật

Tác dụng đối với động vật

Mèo bắt chuột thường rình mồi, vồ mồi, vờn mồi 
Chim công đực thường múa kheo bộ lông sặc sỡ để quyến rũ con cái vào mùa sinh sản 
Chin én di cư về phương nam vào cuối thu 
Chó sói thường đánh dấu lãng thổ bằng nước tiểu 
Trâu rừng thường sống theo đàn 

Lời giải

Tập tính ở động vật

Tác dụng đối với động vật

Mèo bắt chuột thường rình mồi, vồ mồi, vờn mồi

Nâng cao hiệu suất săn mồi của mèo

Chim công đực thường múa, khoe bộ lông sặc sỡ để quyến rũ con cái vào mùa sinh sản

Thu hút bạn tình, kết đôi và sinh sản để duy trì nòi giống

Chim én di cư về phương nam vào cuối mùa thu

Tránh rét và tìm được nơi có nguồn thức ăn tốt hơn vào mùa đông

Chó sói thường đánh dấu lãnh thổ bằng nước tiểu

Bảo vệ được nguồn thức ăn, nơi ở và sinh sản cho bản thân chúng

Trâu rừng thường sống theo đàn

Hỗ trợ nhau khi gặp nguy hiểm hoặc điều kiện không thuận lợi

Tập thể dục buổi sáng ở người

Nâng cao sức khỏe cho bản thân


BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA




SÁCH BÀI TẬP




Đăng nhận xét

Mới hơn Cũ hơn