I. CÁC BỘ MÓNG GUỐC:
* Đặc điểm:
- Thú móng guốc có số lượng ngón chân tiêu giảm, đốt cuối của mỗi ngón có bao sừng bao bọc, được gọi là guốc.
- Thú móng guốc di chuyển nhanh, vì thường có chân cao, trục ống chân, cổ chân, bàn và ngón chân gần như thẳng hàng và chỉ có những đốt cuối của ngón chân có guốc bao bọc mới chạm đất, nên diện tích tiếp xúc với đất hẹp.
* Thú Móng guốc gồm 3 bộ:
- Bộ Guốc chẵn: gồm thú móng guốc có 2 ngón chân giữa phát triển bằng nhau, đa số sống đàn, có loài ăn tạp (lợn), ăn thực vật, nhiều loài nhai lại. Đại diện: Lợn, bò, hươu,...
- Bộ Guốc lẻ: gồm thú móng guốc có 3 ngón chân giữa phát triển hơn cả, ăn thực vật không nhai lại, không có sừng, sống đàn (ngựa); có sừng, sống đơn độc (tê giác có 3 ngón). Đại diện: tê giác, ngựa,...
- Bộ Voi: gồm thú móng guốc có 5 ngón, guốc nhỏ, có vòi, có ngà, da dày, thiếu lông, sống đàn, ăn thực vật không nhai lại.
Cấu tạo, đời sống và tập tính một số đại diện thú Móng guốc
| Tên động vật | Số ngón chân phát triển | Chế độ ăn | Sừng | Lối sống |
| Lợn | Chẵn | Ăn tạp | Không có | Đàn |
| Hươu | Chẵn | Nhai lại | Có | Đàn |
| Ngựa | Lẻ (1 ngón) | Không nhai lại | Không có | Đàn |
| Voi | Lẻ (5 ngón) | Không nhai lại | Không có | Đàn |
| Tê giác | Lẻ (3 ngón) | Không nhai lại | Có | Đơn độc |
II. BỘ LINH TRƯỞNG:
- Đặc điểm: Gồm những thú đi bằng bàn chân, thích nghi với đời sống ở cây, có tứ chi thích nghi với cầm nắm, leo trèo : bàn tay, bàn chân có 5 ngón, ngón cái đối diện với những ngón còn lại. Ăn tạp, nhưng ăn thực vật là chính.
- Đại diện : Khỉ, vượn, khỉ hình người (đười ươi, tinh tinh, gôrila).
| Đại diện | Đặc điểm cấu tạo | Đời sống | |||
| Chai mông | Túi má | Đuôi | |||
| Khỉ | Có chai mông lớn | Có túi má lớn | Đuôi dài | Sống theo đàn | |
| Vượn | Có chai mông nhỏ | Không có túi má | Không có đuôi | Sống theo đàn | |
| Khỉ hình người | Đười ươi | Không có chai mông | Không có túi má | Không có đuôi | Sống đơn độc |
| Tinh tinh | Sống theo đàn | ||||
| Gôrila | |||||
III. VAI TRÒ CỦA THÚ:
Ở nước ta, các loài thú phong phú, mang lại nhiều nguồn lợi cho con người:
- Thú là đối tượng cung cấp nguồn dược liệu quý như: sừng, nhung (sừng non) của hươu nai, xương (hổ, gấu, hươu nai…), mật gấu.
- Cung cấp những nguyên liệu để làm những đồ mĩ nghệ có giá trị : da, lông (hổ, báo…), ngà voi, sừng (tê giác, trâu bò…), xạ hương (tuyến xạ hươu xạ, cầy giông, cầy hương).
- Làm vật liệu thí nghiệm : chuột nhắt, chuột lang, khỉ…
- Tất cả các loài gia súc (trâu, bò, lợn…) đều là nguồn thực phẩm và một số loài có vai trò sức kéo quan trọng.
- Nhiều loài thú ăn thịt như chồn, cầy, mèo rừng… có ích vì đã tiêu diệt gặm nhấm có hại cho nông nghiệp và lâm nghiệp.
Vì những giá trị kinh tế quan trọng, nên thú đã bị săn bắt, buôn bán. Số lượng thú trong tự nhiên đã bị giảm sút nghiêm trọng, do đó cần có ý thức và đẩy mạnh phong trào bảo vệ sinh vật hoang dã, tổ chức chăn nuôi những loài có giá trị kinh tế, góp phần bảo vệ môi trường sống hiện nay.
IV. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA THÚ:
Thú là lớp Động vật có xương sống có tổ chức cao nhất, có hiện tượng thai sinh và nuôi con bằng sữa mẹ, có bộ lông mao bao phủ cơ thể, bộ răng phân hóa thành răng cửa, răng nanh và răng hàm, tim 4 ngăn, bộ não phát triển thể hiện rõ ở bán cầu não và tiểu não. Thú là động vật hằng nhiệt.
